نگارش و ویراستاری کتاب

۱- ویرایش صوری (ظاهری یا فنی) :

این نوع از ویرایش بیشتر به ‌ظاهر نوشته می ‌پردازد. یکی از کارهایی که ویراستار در این مرحله انجام می‌ دهد، یک ‌دست کردن رسم ‌الخط کلمات است.

اصلاح غلط‌ های املایی:

ویراستار در این بخش از ویرایش، صحت و درستی کلمه را از نظر املایی می ‌سنجد. یکدست شدن رسم ‌الخط کمک شایانی به خواننده می‌ کند و پیام نویسنده راحت ‌تر منتقل می ‌شود.

این مرحله از کار، شامل تمام یا بخشی از مسائل زیر است:

• به کارگیری قواعد رسم الخط
•  نشانه های فصل
•  پاراگراف بندی
•   تنظیم ارجاعات
•  یک دست کردن اصطلاحات
•  مشخص کردن عناوین یا واژه ها و عبارات و اصطلاحات
• تصحیح معادل فرنگی اصطلاحات
•  تعیین محل تصاویر و اشکال و جدول ها
•  مراعات شیوه های مناسب برای معرفی مشخصات کتاب شناسی
•  تهیه ی فهرست مندرجات، فهرست تفصیلی، واژه نامه و فهرست های دیگر
• اعراب گذاری های لازم، تبدیل مقیاس ها و سنوات. تنظیم و تهیّه ی مقدمه ی ناشر از وظایف ویراستار است.

۲- ویرایش زبانی و ساختاری :

ویرایش زبانی- ساختاری به بررسی موضوعات از قبیل حشو، ابهام، تکلف و … می ‌پردازد.

شامل اصلاح خطاهای دستوری، اصلاح واژگان و تعبیرات و ساختار جملات، تصحیح خطاهای منطقی.

به مواردی که ویرایش زبانی و ساختاری در بر می‌ گیرد می‌ توان نکات دیگری را هم اضافه کرد.

ویراستاری که متن را از نظر زبانی و ساختاری بررسی می‌ کند کاربرد های نا به‌ جا را در نظر می ‌گیرد و تصحیح می‌ کند.

مواردی چون کاربرد نا به ‌جا و حذف نادرست فعل، کاربرد نادرست «را»ی مفعولی، کوتاه کردن جمله ‌های بلند، یکدست بودن متن و تعبیر های نامناسب و …

ویرایش زبانی و ساختاری کمک می‌کند که نوشته ساده و روان شود و ساختار جمله بندی به‌گونه ‌ای باشد که خواننده خسته و کسل نشود.

در کل ویراستار در ویرایش زبانی توجه ویژه ‌ای به بازبینی واژگان دارد. اینکه واژه ‌ها متناسب با متن باشند، به ‌جا و دقیق باشند، قالبی و کلیشه ‌ای و فرسوده نباشند، کوتاه و واضح و ساده و خوش‌ آوا باشند.

ویرایش محتوایی

هر نوشته‌ ای باید از جهات گوناگون بررسی و بازبینی شود.

یکی از انواع ویرایشی که باید روی متن صورت بگیرد ویرایش محتوایی است. اگر نوشته مورد نظر داستان باشد، ویراستار محتوایی باید بداند طرح داستان چیست و چه ‌طور پیش‌ می ‌رود و آیا داستان انسجام کافی دارد؟

یا اگر نوشته ‌ای علمی را ویرایش می ‌کند باید به کل مباحث آن اطلاع داشته باشد.